Four conditions for social dialogue

What makes collective bargaining work and what makes it worthy of institutional support? In a recent EU workshop, we have been discussing the case of Belgian and also possible lessons for other EU Member States. I will briefly summarize the discussion and draw my personal conclusions.

The social dialogue construction

I like to compare social dialogue with a simple building that has four walls and a roof. Most people will agree that a roof is almost sufficient as a shelter, but it needs the walls to support its function. Note that at the heart of social dialogue, which is bipartite (between employers' federations and trade unions) or tripartite (adding the state or government), there is always some form of collective bargaining. The terms are therefore often interchanged.

Coincidentally, we came up with four conditions for a solid structure for social dialgue:

1. Representativeness

This answers the question of who is sitting around the table. The legitimacy of social dialogue depends on the position of the participating actors. For instance, the unionization rate should be high enough to show the force of collective action, while the employers' density rate equally should be high to ensure enforcement of the agreements and no undercutting by rogue employers. It could be that the actors involve only represent a part of the economy or a limited number of companies.

2. Rules and procedures

Social dialogue can be an informal or a formal matter, but it should ideally take place within a legal or paralegal framework that sets out the structure, procedures, and rules. This should be clear, transparent, and with some degree of universality. In closed shop negotiations, the rule is that what is negotiated, only affect affiliated parties, and no other parties (e.g. non-unionized workers) are allowed. More developped collective bargaining has a much wider scope, leading to agreements that are binding to all parties, even non-affiliated, through legal extension. This means that the agreements, which essentially are private contracts, obtain the status of a law. This is the material aspect of social dialogue, answering the question how dialogue is done.

3. The process

The rules and procedures are an empty box that needs to be filled. This happens through a process of negotiation, and the contents answer the question what is the stake in the game. This is rather intangible, and relies to the influence the parties have, the sense of ownership and responsibility, the shared goals and trust in the system, and the ability to reach a consensus or compromise. Beside the fact that collective bargaining is essentially a power game, social dialogue also relies on a mutual understanding.

4. The outcomes

Social dialogue is sometimes an end in itself, ensuring information and communication about decisions that are taken by the organization, and allowing some codetermination. It may also reach further, contributing to the interests of an economic sector or the national economy, as well as other social goals (inequality, poverty, democracy). Social dialogue is justifying its existence by answering the question why it takes place. This also implies a cost-benefit calculation: as negotiations take time and take away individual degrees of freedom, which are replaced by collective arrangements, the benefits should compensate the losses. An easy example is an agreement that would need to be negotiated in every company and lead to similar results, is better done just once. Also, some agreements would be preferred by most companies if all others would do the same, but avoided if there was no guarantee that this would take place. For instance, higher salaries may respond to the reservation wage of workers, but a firm that implements the higher wage would be outpricing itself on the market, while others continue a practice that leads to a loss in the workforce and therefore for the sector, but at least manage to survive another turn.

Lessons for Belgium

The Belgian system of collective bargaining is a well-known archetypical example of post WW II social dialogue. It is the end of a buildup that actually started after WW I, where the working class organized its interests against the power of the ruling capitalist class. It is also a compromise between two ideologies: on the one hand a militant socialist movement that strives for a revolution, and on the other hand the corporatist, Christian, anti-socialist and even fascist idea of a common interest between workers and employers. It is a little known fact that indeed the nazi's spurred employee participation of employees in the workplace during the occupation of the country. Yet both the elements of opposition and interdependence are present as it is. For instance, collective action (strikes) is less constrained as in other countries, and trade union representatives are protected against dismissal, while at the same time, trade unions are represented in the OSH committee, in the company council (but without decision power), in sectoral and national joint committees and tripartite bodies.

An interesting observation is that the 'outside options' currently go in two directions. On the one hand, there is popular protest and the threat of striking, on the other hand, there is the state that represents the interests of the ruling class. As a side note, this is a critique of the state that liberals and socialists share, although the former are accused of being 'neoliberal' (e.g. effectively using the state to manipulate the free market), and the latter of being 'statist' (e.g. aiming for a maximal state), which is twice correct.

Either way, although social dialogue / collective bargaining is very well organized and institutionally integrated in Belgium, it's independence is not absolute. Even if it never was, and some 'grease' to facilitate bargaining has often been necessary, today this takes a legal form that explicitly constrains collective bargaining: because of a lack of trust by the 'third party', the state imposes a number of laws and procedures (e.g. on wage growth, training plans, ageing plans, gender inequality. To the outsider, or to the social partner that benefits from the state option, even if it is an agreement of last resort (in which case the negotiator only loses time by not reaching an agreement in his favour), this may seem wise. In reality, it is a loss of sovereignty and independence of collective bargaining, taking away the benefits of the system and mainly its flexibility, as the government is only a remote player. However, it is not only the lack of trust by the government and its ambition to plan the economy that reduces the scope of collective bargaining, but also the belief of the social partners themselves that collective bargaining will deliver the desired results or that a consensus or compromise is possible. Hence there is a couple of bricks missing in the third wall (the process), as they have been used to fortify the second (rules and procedures). The roof is still on the building, but it is more unstable now.

Lessons for Europe

The problem of best practices is that there is a reason why institutional structures have a certain form, and therefore a nice dress doesn't always fit on someone else. This is the functionalist view but it should not take away the ambition to converge. Yet it should be clear that the practices of Belgium, Germany, and the nordic countries cannot be immediately introduced in, for instance, the new members states with a much weaker tradition of social dialogue. Even if all parties would agree that the building consists of those four walls and a roof, and then allows social and economic development, there are no incentives to start building it if there are no immediate gains.

This perspective is most often totally lacking in the political discourse: the reason why workers join a trade union is not macro-economic growth. A union has three functional levels: the first, as a service provider; the second, as a representative organization; and the third, as a social actor. The first level, services, is what matters most: trade unions provide legal protection, voice at the workplace, and in the case of Belgium, do the administration of unemployment benefits, and aid in the shifts from and towards sickness leave, training, and retirement. The second level is, representation, is more important from a legal and institutional point of view - concluding agreements - but in countries where this is all that remains of workers' organization, it quickly fades out because of free-riding tendencies. The third level, social action, is ideological, and relates in part to the origins of the trade movements: one from the revolutionary socialist movement, one from the corporatist christian movement, and one from the liberal movement that recognizes the freedom to organize interests. At the third level, trade unions also contribute to democracy,  as the main player in the civil society, with a more direct link with the members in contrast to political parties that are periodically elected and where no membership fee is required. Hence, the vote that workers cast is 'voting with the feet', a saying by Lenin that was taken up by Tiebout and many scholars (Hayek, Friedman, Hirschman) later on.

Hence we should be careful on the one hand not to confuse the origins and the structure of the system (the Althusser argument). Other countries will not replay the history of Belgium, nor will it be possible to directly copy the structure, even if they have the finished building in mind. However, too often the statements of either party, whether it is the state, the trade unions, or business organizations, is that institutional traditions are too different and welfare state levels cannot be generalized, so that nothing should be undertaken. This goes beyond the fact that good ideas don't stop at the border and beyond the need for higher-level coordination of social developments in a unified economical sphere. Rather, a number of steps can be set to build up the four walls, so that already they provide shelter against the wind, if not against the rain. For instance: workers can gain influence at the company level, and discussions on OSH can lead to more safety as a direct outcome that is more efficient than legal formalism. Rules and procedures are developed on the go, and representativeness is an endogenous outcome when gradually more rights are given to the parties. In other words: the stepping stones are building bricks. The role of the state is rather to nudge and facilitate than to impose practices that lack foundation. This is not only the case in developing systems of social dialogue, but also, as outlined above, in mature regimes.

The labour share and disemployment

A Spanish unionist asked me what happens if productivity increases because of disemployment. Would the 'wage rule' still hold? The wage rule is that wages should follow productivity and inflation, in order to keep the wage share constant.

The answer is yes, because the composition of the work force and output have both changed. Suppose low-paid, low-productivity workers were dismissed, then the output per worker will increase, but as the high-productivity workers are already better paid, this implies a natural increase of the average wage. You don't have to negotiate anything. However, if there is an additional increase in productivity, because of productivity enhancing investments, that would be the basis for wage claims.

This choice implies that you stick with the 'single productivity' measure. Wage claims in one, suppose a labour-intensive, sector based on overal productivity growth will cause the labour share in that sector to further increase. Now, on the demand side it does not matter which sector delivers the disposable income, but at the labour market, deviations from the sectoral labour share derive from the production technology (the amount of capital and labour that is optimal for any production level). This implies that a shift in the structure of the economy will create imbalances: suppose well-paying sectors would entirely disappear and only the car industry remains with high output but low wages, then there would not be enough disposable income and either car prices would drop or wages should increase.

Marx' chicken and egg problem

Although I have read Capital, Vol. I, and I would recommend everybody to do so, it is actually very light on theory, and I never gave the economics much thought. My suspicion has always been that the so-called revolutionary economics of Marx was a description of value in equilibrium on a competitive market.

I am sure others have devoted proper attention to Marxist economics, but for the sake of amusement, and also because of the tiring ridiculous critique that a labourer can increase the value of its produce, according to Marx, by spending more time making it, I want to give it a try.

In economics, for profit maximisation, the first order condition for labour is that the wage (marginal cost) is equal to the marginal product (marginal revenue). This is very understandable: if an additional worker delivers more then he costs, the employer is most interested in recruiting the worker. Also, every worker before the last worker has delivered a greater discrete revenue, because of the law of diminishing returns, so that if all workers are paid the last (and highest) wage, the firm is still profit maximising.

Actually, this is a nice side-step: the firm has no other choice but to pay all workers this wage. The simplest example is when there are competitors, where workers can go to earn the equilibrium wage. In other words, and individual firm is a wage-taker,  and faces a perfectly elastic labour supply curve. But also in the case of a monopsony, the worker may quit the firm to be recruited back at a higher wage. What this implies is that the marginal cost of hiring an extra worker is actually above the supply curve. This is the reason monopsonists hire less workers at a lower wage, increasing their welfare but reducing overal welfare.

Either way, on the labour supply curve, the wage claims of workers are given. A worker will individually offer more working time for higher earnings. The price of one hour of work is the value of one hour of leisure. So anybody who claims that propensity to pay is the driving force of value is right and wrong at the same time: it is correct, but it can also go back to time and the willingness of employers to buy it from workers. And the employer is willing to pay according to the willingness of the consumers to buy the products produced. Hence it is a chicken and egg problem.

However, imagine a product is not in high demand at all, but requires exactly the same skills and schooling another product requires. The propensity to pay will be very low, and the product will not be produced, because the labour can be put to use  for another product at the desired wage level desired.

But then what defines the value of one hour of leisure? This might depend on what can be made and earned in that hour, which depends on what the consumer is willing to pay. Yet at the same time, it increases with schooling, that is a time investment, both of the worker and of his teachers. This investment has to be bought. Hence in both directions, again, we see that the product values the time, and time values the product. To me there appears to be no contradiction. One should know that the discipline of economics has evolved and great theories are now summarised in understandable graphs. The prosaic theories however, much like many continental philosophical ideas today, did not make the assumption as explicit and the interconnections between different markets as clear as do economic theories nowadays (or better, in a recent past, because the complexity of new theories has obscured the explicitness of assumption). Some people prefer that tradition, perhaps for political reasons, but for me it's not worth my time.

Super Mario en het pensioen op punten

Toen de drievoudige ex-wereldkampioen Mario De Clerck besliste om op zijn 50ste te stoppen als sportdirecteur in het veldrijden, verwees hij naar zijn voorgangers die geen eeuwig leven beschoren waren: "ik weet wat zij ervoor hebben gedaan, en hoelang zij van hun pensioen konden genieten, en ik weet wat ik voor de sport heb gedaan." Een goed verstaander begrijpt dat de medische begeleiding van topsporters niet noodzakelijk levensverlengend is.

Mario De Clerck zal zeker nog tijd nodig hebben om te schrijven aan zijn langverwachte novelle op basis van zijn fictief dopingdagboek, en hij maakt de juiste redenering: in plaats van alle burgers een gelijke loopbaan te geven, kunnen we hen misschien beter gelijkstellen in de periode waar men kan genieten van z'n oude dag. Tijdens de loopbaan moeten dan compensaties gegeven worden voor de effecten op de levensverwachting van een slopende baan.

Dat levert twee problemen op: ten eerste weet men niet precies wanneer men gaat sterven en is dat op zich een taboe-onderwerp, ten tweede is dit niet één-op-één aan een beroep te linken. Het huidige debat over zware beroepen gaat daarom over de verschillende pensioenleeftijd voor verschillende beroepscategorieën, maar negeert verder het feit dat hetzelfde beroep tot een verschillende fysieke en mentale belasting kan leiden. In het pensioensdebat is er daarom ook niemand die een plan heeft om de werkenden effectief in staat te stellen om te blijven werken tot de verhoogde pensioenleeftijd.

Hoe kan het wél: stel je voor dat we de wielersport als een aberratie blijven beschouwen, maar andere werkenden vanaf 55 de vrije keuze laten om op pensioen te gaan. Daarbij krijgen ze een basispensioen dat gekoppeld is aan de levensduurte, en een bijkomende verdeling van de pensioensafdrachten volgens het puntensysteem. Als men 40 punten heeft verzameld, tegenover een gemiddelde van 60, dan krijgt men dus 2/3de van een gemiddeld pensioen. Dit bedrag is ook nog eens degressief: na 15 jaar is de pensioenspremie bovenop het basispensioen uitgedoofd. Er staat dus een soort gelijke limiet op de pensioensduur. Bovendien kan men het repartitiesysteem altijd bekostigen, en heeft elke generatie er baat bij de beste economische structuur achter te laten om de koek te vergroten waar men later aan knabbelt.

Wat is het gedragseffect van zo'n systeem? Vooreerst zal iemand die langer denkt te kunnen werken, dit vrijwillig doen: hij of zij kan meer punten verzamelen, en zal verwachten minder lang op enkel het basispensioen aangewezen te zijn. Een andere werknemer zal echter door gezondheidsrisico's een lagere levensverwachting hebben, wat zich vertaalt in een hogere prijs van vrije tijd naarmate de jaren vorderen, en dus een hoger reservatieloon. Als het loon dat niveau niet haalt, zal men uit de arbeidsmarkt stappen, en kan men nog enig genot hebben van z'n pensioen. Mocht dat langer duren dan verhoopt, dan is de extra tijd mooi meegenomen. Bovendien zijn allerlei flexibele scenario's mogelijk waarbij men terugkomt uit pensioen en alsnog een paar jaar werkt. Om werknemers met een zware baan langer in dienst te houden zal de werkgever dus ofwel de arbeidskwaliteit moeten verbeteren, ofwel het loon moeten verhogen. Dat klinkt toch als een normale logica, ook voor veldrijders. In de huidige omstandigheden wordt hij tegemoetgekomen door de overheid, die een vroegere uitstap zonder meer goedkeurt, maar daarbij alle werkgevers en werknemers over dezelfde kam scheert. Het hele debat over burnout, stress, en de algemene jobkwaliteit belandt zo weer in de onderste schuif van het sociaal overleg, en de hoogproductieve Belgische werknemer zal blijven werken tot hij erbij neervalt.

Wage indexation

I am personally much in favour of automatic wage indexation. This is often regarded as a rigidity and therefore as something bad. I don't quite see why.

Suppose you do not adjust wages to price levels. That means when there is inflation, labour supply should drop. The immediate result is a loss of welfare. Sure, this will lead to (individual) negotiations and maybe improved allocation in different jobs, but if not too much changes, you have menu cost only to end up in the same equilibrium.

Another way one might look at it is believing labour supply is totally inelastic. In that case, a drop in the real wage only changes the distribution of income, shifting the worker's surplus towards the employer's surplus. Granted, some people believe people should work at any price. There is no notion of freedom or even of a labour market in such a case. Furthermore, this price is then supposed to be set on a world product market, hence fully exogenous, which wouldn't exist for labour - so there could be no economic migration. This is not what we see in the world today.

Of course, if a single company would adjust the wages of it's employees to inflation, others would free-ride and undercut its position, taking the market. Therefore sectoral collective bargaining agreements are ideal. Another option is to organise indexation state-wide, but then second round effects (wage-price spirals) are more likely: indeed, if firms know that disposable income will change by two percent, they will be very inclined to increase prices with the same two percent. In case the adjustment is not timely or uniform, there is less temptation to do so. Obviously it is not fully true that disposable income increases, because prices have already increased when wages are adjusted.

Finally, the allocation issue in fact shifts from worker allocation to firm's market share when all wages are adjusted and prices cannot be increased. This implies other compensations: lower profits, more innovation, wage compression, etc. This might either be within firms, or through the composition of the population of firms, which is known as creative destruction, as coined by Schumpeter.

In the end, that is what competition in the real, not nominal, world is about.

Stakingen met blokkades, moet dat kunnen?

Vooreerst: zijn stakingen altijd terecht? Welnee. Zijn ze gewenst: ook niet, overleg is altijd beter. Zijn negatief voor de economie: evenmin, als conflict uiteindelijk leidt tot een oplossing, is dat doorgaans beteren dan het op z'n beloop te laten. Omdat iedereen verliest bij een staking, is er steeds een incentive om zo snel mogelijk een compromis te vinden (dit is Hicks' paradox). Ook de organisatiekracht van vele werknemers met individueel weinig onderhandelingsmacht, tegenover een beperkt aantal werkgevers met elk meer onderhandelingsmacht, zorgt voor een balans in de arbeidsverhouding. Daardoor zal bijvoorbeeld de loonratio stabiel blijven.

Vandaag in België stellen weinigen nog het stakingsrecht in vraag. Men richt zijn pijlen op het de dee rechtspersoonlijkheid van vakbonden, de clausules voor sociale vrede en de uitbetalingsfunctie, en het zogenaamde recht op werk. Ik ga na tot op welke hoogte de kritieken terecht zouden kunnen zijn.

In België hebben vakbonden, zoals feitelijke verenigingen, geen rechtspersoonlijkheid. Men kan dus de vakbond niet verantwoordelijk stellen voor de vakbondsacties waar ze toe oproept. Omgekeerd zal het stakend vakbondslid in de verdediging kunnen oproepen dat hij of zij handelde in groep en individueel niet alle verantwoordelijkheid kan dragen in het geval er een overtreding van de wet plaatsvond. Dat creëert rechtsonzekerheid en zal veroordelingen voorkomen, tenzij uiteraard de ernst van het misdrijf dermate hoog is dat het niet aan een groepsactie kan worden toegeschreven, zoals moord. Mochten vakbonden wel rechtspersoonlijkheid hebben, dan zijn ze vrij gemakkelijk monddood te maken, omdat ze zich per definitie in conflictgebied begeven waar de leden de grens van het legale zullen opzoeken. Bovendien kanaliseert de vakbond de sociale onrust. Mocht zij er niet zijn als spreekbuis van de werknemers, dan zijn sabotageacties net veel waarschijnlijker. Als men het sociaal conflict wil beheersen, is het dus verstandig om de vakbond in leven te houden.

In veel sectoren is er een clausule voor sociale vrede gekoppeld aan een vakbondspremie. Dat betekent dat wanneer het akkoord gerespecteerd worden, de vakbondsleden een premie krijgen die betaald wordt door de werkgever, en die voor een deel het lidmaatschap van de vakbond compenseert. Dit is een specifiek kenmerk van het Belgisch sociaal model, waarbij de werkgever omzeggens de werknemer aanmoedigt om lid te worden van een vakbond. De premie wordt betaald uit een sociaal fonds, dus het is niet zo dat de werkgever een individuele werknemer zou kunnen ontraden van dat recht gebruik te maken om kosten te besparen. In Nederland is er ook een dergelijk 'afkopen' van sociale vrede, maar daar ontvangt de vakbond, en niet het lid, de middelen, waardoor de perceptie van korting op het lidmaatschap niet bestaat.

Nu is er toch een probleem met deze clausule: namelijk dat ze nooit afgedwongen wordt. Als de vakbond de sociale vrede niét respecteert, zouden er geen premies mogen worden uitgereikt. Dat gebeurt in de praktijk zelden of nooit, waardoor een deel van de functie van de vakbondspremie komt te vervallen.

Een tweede aanmoediging voor vakbondslidmaatschap is het feit dat in België vakbonden uitbetalingsinstanties zijn voor werkloosheidsuitkeringen. Men kan zich afvragen of dat enig nut heeft, aangezien het recht op een werkloosheidsuitkering niet afhangt van het vakbondslidmaatschap en er ook een hulpkas voor werkloosheid is die door de overheid wordt ingericht. Er zijn twee redenen om dit toch te behouden. De eerste reden is dat de vakbond optreedt in functie van de maximale rechten van de werknemer, en de hulpkas in functie van de minimale plicht van de overheid. Aangezien het arbeidsrecht een kluwen is, betekent dit dat de werkloze sneller een volledige werkloosheidsuitkering zal krijgen wanneer hij of zij lid is van een vakbond. De tweede reden is volstrekt parallel met de vakbondspremie: het feit dat de vakbond wordt ingeschakeld voor de begeleiding van de werknemer doorheen de carrière, van scholier tot gepensioneerde, over studentenjobs, tewerkstelling, en werkloosheid, is een keuze voor een bepaald sociaal model. Ook de ziekteuitkering, via de mutualiteiten, is historisch verzuild. Aan de werkgeverskant zou een gelijkaardig stelsel denkbaar zijn mochten sociale secretariaten gelinkt zijn aan sectorfederaties, maar dit is niet het geval. Desalniettemin, hoewel perfect substitueerbaar door een efficiënte en geautomatiseerde overheid, zorgen extra functies voor de vakbond ervoor dat het lidmaatschap geen motie van wantrouwen is tegenover de werkgever, maar een rationele keuze in functie van het eigenbelang op lange termijn.

Het laatste en meest actuele punt van kritiek is het zogenaamde recht op werk. Er is inderdaad een ILO richtlijn, en zelfs een artikel in de UVRM, dat het recht op werk stipuleert. Werk geeft betekenis aan het leven en verschaft bestaansmiddelen. Een slechte verstaander begrijpt hieruit dat élk werk dit garandeert, en dat werken daarom op élke dag mogelijk moet zijn. Het is een drogreden om blokkades tijdens stakingen, waar werkwilligen de toegang tot de onderneming wordt ontzegd, te veroordelen. Vooreerst moet men het recht op werk begrijpen als het recht op waardig werk. Men dient ook het sociaal overleg te begrijpen als de democratie die waardig werk reguleert. In dat opzicht is staken een middel, als alle andere zijn uitgeput, om dit recht op werk en waardige werkomstandigheden af te dwingen. Ik vergelijk het met een huwelijk: hoewel er een huwelijkscontract is, moeten beide partners erin blijven geloven. Het recht om samen te blijven, de eed tot trouw, is niet veel waard als het leidt tot dwang. Idem met een arbeidscontract: men kan van het recht op werk geen plicht op werk ten allen prijze maken. Een staking is dan een tijdelijke onderbreking die de ruimte geeft om de waarde en de waardigheid van de arbeidsrelatie te herbekijken.

Maar er is meer. Hoger heb ik aangehaald dat de vakbond werknemers met een zwakke onderhandelingspositie organiseert, de krachten bundelt. Hoewel het staken een recht is, zal de werkgever dit een werknemer vaak niet in dank afnemen. Een ontslagmotief is in de daaropvolgende periode gemakkelijk gevonden. Werknemers die vrezen voor hun job zullen dus niet werkwillig zijn omwille van hun recht op werk, maar net om ze vrezen dit te zullen worden afgenomen. Dat is de meest logische interpretatie, en het getuigt van totale wereldvreemdheid om dit anders te zien. Want bij een staking zijn het enkel de stakers die hun inkomen verliezen, deels gecompenseerd door een stakingsvergoeding, niet de werkwilligen die verhinderd zijn door overmacht. De beste bescherming is er ten andere wanneer het piket wordt opgezet door vakbondsleden van een andere onderneming: dit dwingt werkgevers om het collectief overleg een kans te geven, en beschermt werknemers tegen hun werkgever.

Kort samengevat zijn de meeste kritieken op de positie van de vakbond een onrechtstreekse poging om het stakingsrecht te ondermijnen en een rechtstreekse poging om de onderhandelingsmacht van werknemers te verkleinen. Alleen wat de clausule voor sociale vrede en de rol van uitbetalingsinstantie betreft kan men zich afvragen of een deel van het nut hiervan niet is komen te vervallen, en of het niet mogelijk is om daadwerkelijk een prijs op sociale vrede te zetten en efficiënt werkloosheidsuitkeringen uit te keren zonder non-take up, en tegelijk nog genoeg incentieven te geven voor de werknemers om bij een vakbond aan te sluiten.

Higher wages or more jobs to reduce poverty?

There is a somewhat twisted consensus around the fact that minimum wages do little about poverty, and also have no effect on employment. Why then would we raise them?

Poverty, for many, is a household concept. The loss of income by any family member will pull all family members into poverty. This is of course true and the impact of minimum wages on career interruptions is difficult to establish causally.

However, another line of reasoning would be to wonder what wage structure would exist if the labour market was entirely unregulated. It is obvious that just about any job might exist, if there would be no drawback position such as social security, and low reservation wages. In the current globalized economies, this is very likely. In more remote, nordic economies, this used to be less so. Combining high schooling and high bargaining coverage and unionization, in-work poverty has not been a challenge.

Besides migration and the downgrading of the workforce, the pressure on benefits, and hence the lowering of the reservation wage, technological change and in particular job polarization is also fuelling the growth of the low wage segment.

If we look at the role of wages in reducing poverty in the past, this is perhaps not as important as it will be in the future.

Beter één enkelvoudig statuut

In België blinken we uit in bijbouw: er zijn vele institutionele tuinhuisjes opgericht voor arbeiders, bedienden, uitzendkrachten, vaste contracten, vaste benoemingen, aanstelling bepaalde duur, studentenarbeid, flexi-jobs, etc. Ze hebben een verschillend ontslagrecht en opzegtermijnen, verschillend vakantiegeld, verschillende sociale bijdragen, en noem maar op. Het resultaat is dat een standaardovereenkomst ontmoedigd wordt én voor investeerders zeer oninteressant lijkt. België heeft dus ogenschijnlijk een hoge belastingdruk, die weliswaar ontsnapt door de achterpoortjes van de tuinhuisjes.

Waarom kan het niet eenvoudiger, met slechts één type arbeidscontract, dat gelijk is voor arbeiders, bedienden, ambtenaren en uitzendkrachten? Er is één type opzegtermijn dat in onderlinge overeenkomst kan worden bijgesteld. Uitkeringen volgen automatisch en zijn afhankelijk van het aantal gewerkte uren. Dit zou ongelofelijk veel administratie en fouten voorkomen, zonder aantoonbare nadelen. Uitzendkrachten of studenten krijgen precies hetzelfde contract en betalen dezelfde bijdragen, en kunnen zo tien contracten bij hetzelfde bedrijf hebben in twee jaar tijd, en een maximum van twee jaar werk voor een bedrijf, waarna geen nieuw contract meer kan worden gesloten. Wil men uitzendarbeiders vaker inschakelen, dan kan dit mits een standaardcontract met het uitzendkantoor.

Dit zou de grootste flexibilisering van de Belgische arbeidsmarkt zijn, terwijl het de werknemers net méér zekerheid biedt en de bedrijven transparantie.

Belastingsdruk nergens zo hoog als in België

Een commentaar op een terugkerende klassieker: "Belastingsdruk nergens zo hoog als in België". https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/04/26/belastingdruk-nergens-zo-hoog-als-in-belgie/

Ik vraag mij af wat de zin is van zulke statistieken waar men je mee om de oren slaat. Stel dat men zou zeggen: nergens in de wereld kosten tractors zoveel als in België. Dan zou men denken: dat moeten goede tractors zijn, de landbouw zal daar wel productiever zijn in vergelijking met andere landen, of nog: daar worden schijnbaar mooie winsten geboekt om die tractors te kunnen aankopen. Dat zou goed nieuws zijn.

Hoge belastingen, want een dure overheid, dat wordt geframed als slecht nieuws. Misschien is het dat ook: misschien, in tegenstelling tot een kwalitatieve tractor, is de overheid een logge machine, en zijn de belastingen een 'zotte kost'. Uiteindelijk moet men de eindrekening maken: hoe welvarend zijn de Belgen (het productief wordt het land bewerkt), en hoe ongelijk is het welzijn verdeeld (deelt iedereen in de oogst). Daarin schuilt de opdracht van de overheid als herverdeler en economische multiplicator. De overheid kan door administratieve vereenvoudiging ook efficiënter worden, dat wil zeggen een grotere multiplicator voor dezelfde belastingdruk, of een lagere belastingdruk voor dezelfde multiplicator, met dus een vergroting van de welvaart zonder welzijnskosten. De staatssecretaris voor administratieve vereenvoudiging is Theo Francken, een pedagoog die zich tot nu toe alleen met asiel en migratie heeft bezig gehouden. Dat is het zwakke punt van de regering Michel, die nochtans met het OESO-rapport zal zwaaien om veranderingen te eisen, of in de volgende regering door te drukken, maar er dus vandaag geen werk van maakt.

Will mankind become obsolete?

Machines can replace man's power, computers can do routine non-manual tasks, AI may do creative work. Does this mean mankind will become obsolete?

My short answer is yes, the long answer is that it is not a problem.

What is likely is that there will not be a reverse complementarity: technology right now is aiding man, but as soon as technology will be a species, i.e. a self-replicating form of life that has outgrown it's predecessor which is us, man will not be of any use for AI. The reason is that AI evolves much quicker: in a matter of years, no chess grandmaster could beat even the simplest chess computers. We will have zero skills in the eyes of AI.

Must we then disappear? Perhaps. In mankind, tenderness and pity is built-in, and we have some sort of relationship with other species, pet animals, weak people. We are steered by emotions and feelings, which makes us cooperate and deal with failure. For AI, this will likely be a more rational process, based on loose ties, probability, and dynamic insight. Yet man will still have irrational feelings, amongst which the feeling of dominance more than other species. This might be hindering AI, so they may rationally decide to extinguish us.

Then why isn't it a problem? Looking at how people deal with technology, we willingly submit. This will go on until we, with full consent, have no freedom and eventually become extinct. This may not be very soon. The problem is not that AI will not evolve, but that it will be embedded in devices to suit human needs, and scarcity of resources will prevent it from spreading without human needs. So there will be a giant AI god in the cloud, and little bots with limited capacities scattered around, but we will nurture them and let our lives be controlled by the giant AI god until the bots are able to create or import goods to multiply. In the mean time, for mankind, changes will be gradual, from slavery to genocide. This gradual change is still worth studying, because not everybody will be in an equally favourable position to even become a slave, so distributional questions will reappear for some time.

There are many people thinking about this issue, like Frase, Bessen, etc.

Composition bias in small samples with skewed distributions

If regressing on wages that are not normally distributed (right-skewed, in general), and comparing groups with very different relative frequencies (like men and women in the STEM-field), added a censoring (e.g. wage floors), then a positive bias for the larger group is likely for small sample sizes.

I demonstrate this below using a simple Monte Carlo simulation.

In a tobit-like fashion, one would like to control for the selection chance, but this is given by gender which is already in the model.

It would be interesting and easy to make this simulation based on actual means, sd, skewness in the (male) population.


clear
cap erase mc.dta
foreach n of numlist 60 80 100 120 140 200 300 500 800 1000 2000 {
forvalues r = 1/500 {
clear
*local n = 1000
set obs `n'
local m = 2000 // mean
local s = 200 // standard deviation (spread)
local f = 0.1 // feminisation
local a = 3 // positive: right skewed (it is possible to compute the skewness metric based on a)
gene g = 1-(runiform()<`f')
gene rn = runiform()
gene d = 2*invnormal(rn)*normal(rn*`a')
gene w = max(1400,`m'+d*`s')
*twoway kdensity w
collapse w, by(g)
gene nsize = `n'
gene c = 1
reshape wide w, i(c) j(g)
list 
cap gene gpg = w1/w0
cap gene gpg = .
cap append using mc.dta
cap save mc.dta, replace
}
}
replace gpg = round(100*gpg-100,.01)
tabstat gpg, by(nsize)
*scatter gpg nsize

exit

Betas

Are betas from different regressions comparable? How substantial is a significant effect? Is a zero-effect always the benchmark? These are hard questions, and I have no good answer. The following post will address the difference between algebra and estimation.

Suppose we measure inequality in a region as the difference of a percentile p to the median (in logs). An explanation would be the relative impact of the minimum wage, i.e. its difference to the median. We then have:

p - p50 = fc(mw - p50)

Suppose the function is lineair, so that:

p - p50 = cons + b*(mw - p50) + e

Now suppose the wage distribution is normal with mean M and standard deviation s:

p = M + s*f^(-1)(p)

note that p50 = M in this case (the normal distribution is symmetric)

substitute this in the function above to get:

s*f^(-1)(p) =  cons + b*(mw - p50) + e

and therefore

b = [s*f^(-1)(p) - cons - e] / [mw - p50]

Which may lead to the surprising finding that b is determined and its scale depends on f^(-1), the inverted cumulative normal distribution. This is flawed, because b and e are determined at the same time in an estimation. Using OLS, b will be such that the sum of all squared errors is minimal. The betas are therefore not an algebraic given. Yet, annoyingly, my estimations give betas that are quite in line with f^(-1). This is one thing I don't understand.